گزارش «روزان» از کارشکنی روسیه در مذاکرات وین: دردسرهای روسیه برای اصولگرایان

 

گروه سیاسی: فضای سیاسی ایران در آرامشی سرشار از اضطراب فرو رفته است. قرار است ظرف روزهای آینده تصمیم نهایی در مورد احیای برجام و نتیجه مذاکرات وین گرفته شود. تاثیر نتیجه این مذاکرات بر وضعیت اقتصادی و سیاسی ایران آن چنان زیاد است که طبیعی است که همه گروه‌های سیاسی و اجتماعی منتظر نتیجه نهایی بازی طولانی و فرسایشی مذاکرات هسته‌ای باشند. پرونده‌ای که سالهاست سیاست و اقتصاد و حتی زندگی روزمره مردم ایران را به گروگان خود گرفته است و سالهاست که همه چشم به مذاکرات با  غرب دارند و رفت و آمد هیئت‌های دیپلماتیک را دنبال می‌کنند.

این روزها اما شرایط مذاکرات به ناگهان پیچیده‌تر شده است. حمله روسیه به اوکراین تمام توجهات جهانی را به خود جلب کرده است. در حالی که برخی از تحلیلگران باور داشتند که این بحران بزرگ جهانی تاثیر چندانی روی میز مذاکرات وین ندارد، به ناگهان درخواست دولت روسیه از آمریکا برای تضمین تعاملات مالی این کشور با ایران در صورت احیای برجام، مذاکرات را پیچیده‌تر از قبل کرده است.

البته هنوز روشن نیست که روس‌ها دقیقا چه می‌خواهند و آنچه در رسانه‌ها مطرح شده است، چقدر دقیق است. با این حال نگرانی از کارشکنی روسیه در احیای برجام ناگهان فضای سیاسی کشور را در بر گرفته است.

اصولگرایان و روسیه

اصولگرایان همواره منتقد نگاه اصلاح طلبان و میانه‌روها به  غرب بوده‌اند. از نگاه آن‌ها غرب با انقلاب ایران و نظام برآمده از آن مشکلی هویتی و بنیادین دارد و همواره در پی ضربه زدن به آن بوده است. از نگاه اصولگرایان مصالحه با غرب همواره تنها فرصتی بوده است برای آن که غرب با وابسته کردن اقتصاد ایران و بالا کشیدن نیروهای سیاسی نزدیک به خود به جمهوری اسلامی ضربه وارد کنند.

ضدیت با غرب به تدریج به اصلی‌ترین عنصر هویتی اصولگرایان مبدل شد. احمدی نژاد در جریان ۶ سال اول ریاست جمهوری خود با طرح مسائلی چون جعلی بودن هولوکاست و کاغذ پاره خواندن قطعنامه‌های غرب و بی اعتنایی به خط قرمزهای غرب در مورد پرونده اتمی سطح منازعه ایران با غرب را بالا برد. بدنه سیاسی اصولگرایان هم همواره با این تاکید رهبران خود مواجه بوده است که ایران در جنگی دائمی و آشکار و پنهان با غرب قرار دارد.

در این شرایط نگاه به شرق در میان اصولگرایان و نزدیکی بیشتر به روسیه و چین امری طبیعی به نظر می‌رسد. رویه‌ای که اصولگرایان در طول سال‌های گذشته مدام به کار گرفتند و هر چه بیشتر به روسیه و چین نزدیک شدند. آن‌ها همواره دولت حسن روحانی را به غرب گرایی متهم کردند و با رسیدن به قدرت در دولت ابراهیم رئیسی به نظر فصل جدیدی در روابط ایران و روسیه و چین گشوده شد.

در این میان روسیه به خصوص از اهمیت بسزایی برای اصولگرایان برخوردار بوده است. دکترین اصلی سیاست خارجی اصولگرایان در منطقه خاورمیانه دفاع از محور مقاومت است. محوری که ایران، سوریه، حزب الله لبنان و برخی گروه‌های دیگر مانند حوثی‌های یمن را در بر می‌گیرد. اصولگرایان از طریق محور مقاومت به مقابله با اسرائیل و عربستان مشغولند. دو متحد غرب که در دشمنی با ایران به نظر اختلافات را کنار گذاشته و در حال مبدل شده به متحد استراتژیک هم هستند.

روسیه با ورود به جنگ در سوریه و حفظ کردن دولت بشار اسد نقشی بسیار مهم در حفظ محور مقاومت بازی کرد و از این رو اصولگرایان به این کشور خوش‌بین‌تر از قبل شدند.

در جریان مذاکرات وین در دولت اصولگرای ابراهیم رئیسی هم نزدیکی هیئت‌های ایران و روسیه به هم آشکار بود. آن چنان که عمده اخبار مربوط به این مذاکرات توسط اولیانوف نماینده روسیه در مذاکرات منتشر می‌شد.

و ناگهان کارشکنی روسیه

به نظر می‌رسد که تصمیم اصولگرایان برای احیای برجام در حال قطعی شدن است. این را به خصوص از تحرکات نمایندگان تندرو اصولگرا در مجلس می‌توان فهمید که در روزهای اخیر به نطق و مصاحبه علیه توافق احتمالی پرداخته‌اند و حتی روز یکشنبه امیرعبداللهیان را به مجلس فرا خواندند، جلسه‌ای که گفته می‌شود که نمایندگان میانه‌روتر اصولگرایان برای حمایت از رویکرد تیم مذاکره کننده در آن حاضر نشده‌اند. حتی روزنامه شرق خبر از تشکیل کمیته‌ای در میان تندروها برای مخالفت با احیای برجام داده است.

با این حال حالا کارشکنی روسیه در احیای برجام به یک معضل برای اصولگرایان بدل شده است. شاید چنین تجربه‌ای را دولت حسن روحانی هم داشت. در حالی که دولت ترامپ با خروج از برجام همه دستاوردهای دولت حسن روحانی را به باد سپرده بود، اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرایان امیدوار بودند که با به قدرت  رسیدن دولت بایدن اوضاع دگرگون شود و بازگشت سریع آمریکا به برجام کار را در عرصه سیاست داخلی هم برای آن‌ها ساده کند.

این پیش‌بینی اما غلط از کار درآمد. دولت بایدن زمان زیادی را تلف کرد و وقتی بعد از چند ماه سرانجام برای مذاکره حاضر شده دیگر کار از کار گذشته بود و دولت حسن روحانی بدون دستاورد میدان سیاست ایران را ترک کرد. اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرایان بدون اقبال اجتماعی از عرصه قدرت هم اخراج شدند و شاید تاوان محاسبه اشتباه خود را پرداختند.

حالا کارشکنی روسیه در مسیر احیای برجام می‌تواند شرایط مشابهی را برای اصولگرایان مهیا کند. هر چند به نظر در بخش مهمی از آن‌ها تصمیمی برای مقاومت در برابر اقدامات روسیه شکل گرفته است.

نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی: به هیچ کدام از طرف‌های برجام اعتماد نداریم!

نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی گفت: قرائت خاص روسیه در جریان مذاکرات برجامی نشان می‌دهد این کشور نیاز دارد تنش‌هایی در منطقه وجود داشته باشد، مخصوصا تنش‌ها در حوزه هسته‌ای تا بتواند افکار عمومی جهان را نسبت به رویکردش به مسائل منطقه‌ای منحرف کند.

 

شهریار حیدری در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره این‌که روسیه در حین مذاکرات برجامی از آمریکا تضمین کتبی برای روابط اقتصادی با ایران بعد از احیای مجدد برجام خواسته است و اینکه چرا امروز روسیه این‌گونه در آستانه احیای مذاکرات برجامی اقدام می‌کند، گفت: واقعیت این است که یکی از طرف‌های برجامی ما روسیه است و نقش این کشور در مذاکرات محوری است، توقع ما هم این بود که روسیه به عنوان یک کشور همسایه باید یک مقداری صادقانه‌تر نسبت به کشورهای دیگر در برجام نقش ایفا کند.

نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: ما به هیچ کدام از کشورها در برجام اعتماد لازم را نداشته و نداریم چرا که واقعیت این است که هر کدام از این کشورها به دنبال منافع خودشان بوده و هستند.

وی خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی هم به واسطه جایگاه ژئوپلیتیکی خود در منطقه و جهان هیچ زمان از منافع ملت و کشور کوتاه نیامده است.

حیدری بیان کرد: امروز که مذاکرات احیای برجام درحال نتیجه‌گیری است؛ روسیه در  قرائت خاصی قرار گرفته است! که این امر نشان می‌دهد این کشور  نیاز دارد تنش‌هایی در منطقه وجود داشته باشد، مخصوصا تنش‌ها در حوزه هسته‌ای تا بتواند افکار عمومی جهان را نسبت به رویکردش به مسائل منطقه‌ای منحرف کند.

وی ادامه داد: روسیه در حال حاضر درگیر مسائل پیش آمده در اوکراین است و به شدت با کشورهای اروپایی و عضو ناتو درگیر شده از طرفی هم آمریکایی‌ها به دنبال تحریم‌های بیشتری علیه‌اش هستند بنابراین این کشور به دنبال راه گریزی است که از تنگنای نظامی، جغرافیایی و سیاسی که از نظر ژئوپلیتیکی در آن قرار دارد، خارج شود برای همین در آستانه احیای مذاکرات چنین مطالبی را عنوان می‌کند.

این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: به اعتقاد من اوکراین برای روسیه یک دام بود که در آن گرفتار شد و امروز هم مجبور است برای اینکه مسائل پیش آورده را در منطقه عادی تلقی کند، دست به یکسری از کارها بزند درحالی که این مسئله عادی نیست و متاثر از مسائلی است که برای روسیه پیش آمده است.

Normal
۰

false
false
false

EN-US
X-NONE
AR-SA

/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:”Table Normal”;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:””;
mso-padding-alt:0mm 5.4pt 0mm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0mm;
mso-para-margin-right:0mm;
mso-para-margin-bottom:8.0pt;
mso-para-margin-left:0mm;
line-height:107%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:”Calibri”,sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:Arial;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}